Futbolmaniyaning ijtimoiy oqibatlari
O’yinga qaramlik nafaqat shaxsiy muammo, balki atrof-muhit va jamiyat uchun og’ir sinovdir. Hayajon ko’pincha ijtimoiy aloqalarning buzilishiga, moliyaviy va huquqiy muammolarga, ishonchning yo’qolishiga va stigmatizatsiyaga olib keladi. Quyida asosiy salbiy ta’sirlar ko’rib chiqildi.
1. Oilaviy munosabatlarning buzilishi
Mojaro va janjallar: xarajatlar haqida doimiy yolg’on gapirish, yashirin qarzlar va yashirin o’yin sessiyalari ishonchsizlik va muntazam bahslarga sabab bo’ladi.
Emotsional begonalashtirish: qaram kishi oilaviy hayotda kamroq ishtirok etadi, birgalikda dam olish va majburiyatlarni e’tiborsiz qoldiradi.
Ajralish yoki ajralish xavfi: tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, gembling muammoli juftliklarda ajralish ehtimoli ancha yuqori.
2. Ishonchni yo’qotish va ijtimoiy izolyatsiya
Faktlarni yashirish: qaram odamlar do’stlari va hamkasblariga «sevimli mashg’ulotlarining» joyi va davomiyligi haqida yolg’on gapirishadi.
Muloqotdan qochish: sharmandalik va oshkor boʻlishdan qoʻrqish, yolgʻizlikka undaydi.
Muloqot doirasining pasayishi: doʻstlar moliyaviy va hissiy dramalarda qatnashishni istamay, asta - sekin uzoqlashib ketishadi.
3. Mehnat muammolari
Mahsuldorlikning pasayishi va kechikish: doimiy ravishda ish kompyuterida yoki tushlik vaqtida o’ynash vazifalarni bajarmaslikka olib keladi.
Ishdan bo’shatish va ishdan bo’shatish: kechasi yoki ish vaqtida cho’zilgan sessiyalar intizomiy jazolar va ishdan mahrum bo’lish bilan tugaydi.
Boy berilgan martaba imkoniyatlari: qaram kishi o’zini o’zi rivojlantirishga va oldinga siljishga tayyorlanishga e’tibor qarata olmaydi.
4. Moliyaviy qarz majburiyatlari
Kreditlar va qarzlar jamgʻarilishi: qaytarib olishga urinishlar tobora koʻpayib borayotgan qarzlar, yuqori foizli qarzlar koʻpayishiga olib kelmoqda.
Kambag’allikda ro’yxatdan o’tish: oziq-ovqat, ijara, kommunal va o’qish uchun pul slot va bukmekerlik idoralariga oqib o’tadi.
Bankrotlik: haddan tashqari hollarda qarzdorlik chidab bo’lmas holga aylanadi, bu esa rasmiy bankrotlikka va ko’p yillik moliyaviy oqibatlarga olib keladi.
5. Huquqiy va kriminal tavakkalchiliklar
Firibgarlik va oʻgʻirlik: baʼzilar giyohvandlikni moliyalashtirish uchun oʻzgalarning mablagʻlarini noqonuniy oʻzlashtirishga murojaat qilishadi.
Tartibni buzish: stavkalarni qabul qilish punktlarida tajovuzkor xulq-atvor yoki affekt holatida xodimlarga tahdid qilish ma’muriy ishlarga olib keladi.
Uyushgan jinoyatchilikda ishtirok etish: tezda «ajralishga» urinishda qaramliklar yashirin va kriminal sxemalardagi stavkalarga jalb etilishi mumkin.
6. Psixologik stigma va ikkilamchi jarohat
Aybdorlik va uyat: giyohvandlar o’zlarini ayblashadi, bu esa klinik holatni og’irlashtiradi va yordam so’rashga xalaqit beradi.
Jamiyatda stigmatizatsiya: qaram oilalar ko’pincha qo’shnilari va hamkasblari tomonidan qoralanadi.
Qarindoshlarning ikkinchi jarohati: azob-uqubatlarni va moliyaviy tanazzulni kuzatish, sheriklar va bolalar doimiy stress va tashvishga duch kelishadi.
7. Jamoat institutlariga ta’sir
Ijtimoiy xizmatlarga yuk: psixologlar maslahatiga, inqirozli ishonch telefonlari va bepul dasturlarga talab ortib bormoqda.
Iqtisodiy yoʻqotishlar: unumdorlikning pasayishi va oʻtkazib yuborilgan ish kunlari mamlakat yalpi ichki mahsulotiga taʼsir koʻrsatmoqda.
Davolash va reabilitatsiya xarajatlari: kasalxonalar va qaramlik klinikalari yordam dasturlariga katta miqdorda byudjet sarflaydi.
Xulosa
Bu nafaqat individual kasallik, balki oila, mehnat jamoasi va butun jamiyatga taʼsir etuvchi kuchli halokatli omildir. Ijtimoiy oqibatlarni tushunish o’z vaqtida choralar ko’rishga yordam beradi: chegaralarni belgilash, o’z-o’zini istisno qilish vositalarini faollashtirish va giyohvandning va uning yaqinlarining hayotida keyingi buzilishlarning oldini olish uchun professional yordam so’rash.
1. Oilaviy munosabatlarning buzilishi
Mojaro va janjallar: xarajatlar haqida doimiy yolg’on gapirish, yashirin qarzlar va yashirin o’yin sessiyalari ishonchsizlik va muntazam bahslarga sabab bo’ladi.
Emotsional begonalashtirish: qaram kishi oilaviy hayotda kamroq ishtirok etadi, birgalikda dam olish va majburiyatlarni e’tiborsiz qoldiradi.
Ajralish yoki ajralish xavfi: tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, gembling muammoli juftliklarda ajralish ehtimoli ancha yuqori.
2. Ishonchni yo’qotish va ijtimoiy izolyatsiya
Faktlarni yashirish: qaram odamlar do’stlari va hamkasblariga «sevimli mashg’ulotlarining» joyi va davomiyligi haqida yolg’on gapirishadi.
Muloqotdan qochish: sharmandalik va oshkor boʻlishdan qoʻrqish, yolgʻizlikka undaydi.
Muloqot doirasining pasayishi: doʻstlar moliyaviy va hissiy dramalarda qatnashishni istamay, asta - sekin uzoqlashib ketishadi.
3. Mehnat muammolari
Mahsuldorlikning pasayishi va kechikish: doimiy ravishda ish kompyuterida yoki tushlik vaqtida o’ynash vazifalarni bajarmaslikka olib keladi.
Ishdan bo’shatish va ishdan bo’shatish: kechasi yoki ish vaqtida cho’zilgan sessiyalar intizomiy jazolar va ishdan mahrum bo’lish bilan tugaydi.
Boy berilgan martaba imkoniyatlari: qaram kishi o’zini o’zi rivojlantirishga va oldinga siljishga tayyorlanishga e’tibor qarata olmaydi.
4. Moliyaviy qarz majburiyatlari
Kreditlar va qarzlar jamgʻarilishi: qaytarib olishga urinishlar tobora koʻpayib borayotgan qarzlar, yuqori foizli qarzlar koʻpayishiga olib kelmoqda.
Kambag’allikda ro’yxatdan o’tish: oziq-ovqat, ijara, kommunal va o’qish uchun pul slot va bukmekerlik idoralariga oqib o’tadi.
Bankrotlik: haddan tashqari hollarda qarzdorlik chidab bo’lmas holga aylanadi, bu esa rasmiy bankrotlikka va ko’p yillik moliyaviy oqibatlarga olib keladi.
5. Huquqiy va kriminal tavakkalchiliklar
Firibgarlik va oʻgʻirlik: baʼzilar giyohvandlikni moliyalashtirish uchun oʻzgalarning mablagʻlarini noqonuniy oʻzlashtirishga murojaat qilishadi.
Tartibni buzish: stavkalarni qabul qilish punktlarida tajovuzkor xulq-atvor yoki affekt holatida xodimlarga tahdid qilish ma’muriy ishlarga olib keladi.
Uyushgan jinoyatchilikda ishtirok etish: tezda «ajralishga» urinishda qaramliklar yashirin va kriminal sxemalardagi stavkalarga jalb etilishi mumkin.
6. Psixologik stigma va ikkilamchi jarohat
Aybdorlik va uyat: giyohvandlar o’zlarini ayblashadi, bu esa klinik holatni og’irlashtiradi va yordam so’rashga xalaqit beradi.
Jamiyatda stigmatizatsiya: qaram oilalar ko’pincha qo’shnilari va hamkasblari tomonidan qoralanadi.
Qarindoshlarning ikkinchi jarohati: azob-uqubatlarni va moliyaviy tanazzulni kuzatish, sheriklar va bolalar doimiy stress va tashvishga duch kelishadi.
7. Jamoat institutlariga ta’sir
Ijtimoiy xizmatlarga yuk: psixologlar maslahatiga, inqirozli ishonch telefonlari va bepul dasturlarga talab ortib bormoqda.
Iqtisodiy yoʻqotishlar: unumdorlikning pasayishi va oʻtkazib yuborilgan ish kunlari mamlakat yalpi ichki mahsulotiga taʼsir koʻrsatmoqda.
Davolash va reabilitatsiya xarajatlari: kasalxonalar va qaramlik klinikalari yordam dasturlariga katta miqdorda byudjet sarflaydi.
Xulosa
Bu nafaqat individual kasallik, balki oila, mehnat jamoasi va butun jamiyatga taʼsir etuvchi kuchli halokatli omildir. Ijtimoiy oqibatlarni tushunish o’z vaqtida choralar ko’rishga yordam beradi: chegaralarni belgilash, o’z-o’zini istisno qilish vositalarini faollashtirish va giyohvandning va uning yaqinlarining hayotida keyingi buzilishlarning oldini olish uchun professional yordam so’rash.
